توضیح کوتاه درباره موضوع
توضیح کوتاه درباره موضوع
توضیح کوتاه درباره موضوع
توضیح کوتاه درباره موضوع
توضیح کوتاه درباره موضوع
درس شصت و نهم) تبدیل فعل به اسم
این ساختار از ترکی استانبولی به چند صورت ساخته میشود؛
1)حالت استفاده از مدل مصدری: مثلا در جملاتی چون سیگار کشیدن ممنوع است؛ سریع راندن ممنوع است؛ ...یعنی بعد از اسم حالت مصدری فعل موردنظر باشد. در این حالت از مدل زیر بهره می‌بریم:
İsim/zaman zarfları + Fiil+ mak/mek
توجه کنید که در اینگونه از جملات، «ماک» یا «مک» بعد از ریشه فعل، مصدری میسازد که حالت اسمی دارد .زامان ظارفلاری همون قیدها هستند.
Burada araba yıkamak yasak در اینجا ماشین شستن ممنوع است
Bugün TV izlemek istemiyorum
امروز نمی‌خواهم تلویزیون تماشا کنم(امروز تماشا کردن نمی‌خواهم)
Burada yüzmek çok tehlikeliشنا کردن در اینجا خیلی خطرناکه
پس زمانی که قصد بیان جمله‌ای را دارید که حالت کلی دارد و فاعل و انجام دهنده خاصی ندارد از این حالت بهره می‌گیرید. همچنین زمانی که حرف اضافه فعل ما «از » و در موارد بسیار کمی «در» باشد می‌توانیم از این حالت بهره ببریم.
Ali kitap okumakı sever
Ali kitap okumaktan hoşlanıyor
Ali kitap okumaktan nefret ediyor
Sigara içmekte zarar var
حالا فرض کنید که به اینگونه عبارت، پسوند «از» هم اضافه کنیم یعنی مثلا بگوییم
از ماشین شستن خوشم نمی‌یاد.Araba yıkamaktan hoşlanmıyorum
Ayşe sürekli zayıflamaktan şikayet ediyorعایشه مدام از لاغر شدنشکایت می‌کند
Ayşe sürekli zayıflamamaktan şikayet ediyorعایشه مدام ازلاغرنشدن شکایت می‌کند
توجه کنید که چون به این نوع از افعال، پسوند افزوده میشود بنابراین این کلمات از حالت فعلی خارج و تبدیل به اسم می‌شوند و گاها آن‌ها را اسم ـ فعل می‌نامند. میدانید که پسوندهای حالت به اسم می‌چسبند و فعل نمی‌تواند پسوند حالتی داشته باشد.
Stadyumda maç izlemekten hoşlanıyorum.
حالت دوم) زمانی که عبارت فاعل و انجام‌دهنده خاصی دارد و فعل باید مشخص‌کننده فاعل باشد. در این حالت پس از پسوند فعلی، پسوند مالکیت هم داریم تا مشخص شود که فعل منعکس‌کننده کار کدام فاعل است.
در حالت اول ما فقط وجه «مصدری» داشتیم یعنی فعل بصورت خام نیاز بود «از رفتن، از دیدن». ولی در این حالت دوم، دیگر مصدر نیاز نیست بلکه تبدیل مصدر به اسم نیاز است. شناکردن وجه مصدری است درحالیکه به شنا...حالت اسمی است.
Fiil + ma/me + iyelik ekleri + (n) (y)a/e & DA& I&lA& Dan
Yarın arkadaşımla yüzmeye gideceğizفردا با دوستم به شنا خواهیم رفت.
تحلیل این مثال: ابتدا توجه کنید که فعل اصلی این جمله «رفتن» است و حرف اضافه مخصوص این فعل«به جایی رفتن» است. بنابراین مشخص شد که چرا بعد از فعل یوزمک، حرف اضافه «به» افزوده شده است. حالا برمیگردیم به بخش اصلی یعنی یوزمک: عبارت ما بیانگر این است: به شنا(شنا کردن) رفتن.
فرض کنیم شما اصلا نوع ساخت اینگونه عبارات را نمی‌دانید. پس کلمات زیر را داریم:
Yarın, arkadaşımla, yüzmek, gitmek
Yarın arkadaşımla yüzmek gideceğiz → Yarın arkadaşımlayüzmeke gideceğiz → Yarın arkadaşımla yüzmeyegideceğiz
گفتیم که وقتی حالت مصدری استفاده میشود فقط حرف اضافه «از» کاربرد دارد در حالی‌که در این عبارت حرف اضافه فعل ما «به» است.
Ben yüzmeyi çok seviyorumمن شنا کردن را دوست دارم
در این مثال‌ها میبینید که حالت پسوند مالکیت استفاده نشده است چراکه فعل بیانگر فاعل خاصی نیست. برای تفکیک این دو مورد به مثال زیر توجه کنید:
Trafik kurallarına uymak gerekباید به قوانین راهنمایی احترام گذاشت
Trafik kurallarına uymamız gerek باید به قوانین راهنمایی احترامبگذاریم
در حقیقت جمله دوم بصورت زیر بوده است:
(Bizim) Trafik kurallarına uymamaız gerek →Bizim uymamız
پس در حقیقت ضمیر مالکیت در اینگونه جملات وجود دارد ولی بصورت مستتر است. چراکه زمانی به فعل یا اسم پسوند مالکیت افزوده میشود که مضاف و مضاف الیه در جمله وجود داشته باشد که گاهی مضاف بصورت مستتر استفاده میشود عین همین مثال.
Gürültülü müzik dinlemek beni rahatsız ediyor
گوش دادن به موسیقی پر سروصدا منو اذیت می‌کنه
Sizin gürültülü müzik dinlemeniz beni rahatsız ediyor
گوش دادن شما به موسیقی پر سرو صدا منو اذیت می‌کنه
Başarılı olmak herkesi mutlu eder
موفقیت هرکسی رو خوشحال می‌کنه
Öğrencilerin başarılı olması beni mutlu ediyor
موفقیت دانشجوها منو خوشحال می‌کنه
Yalan söylemek yanlış bir davranıştırدروغ گفتن رفتار غلطی است
Senin yalan söylemen yanlış bir davranıştırدروغ گفتن تو رفتار غلطی است
در همه این مثال‌ها کلماتی که با بنفش علامت گذاری شده‌اند مضاف و مضاف الیه هستند. یا همان ضمیر مالکیت و پسوند ملکی را دارند.
Şu arabayı almayı çok istiyorum
خریدن این ماشین را خیلی می‌خواهم _خیلی دلم میخاد این ماشینو بخرم)
دقت کنید که حرف اضافه برای فعل ایستمک، «را» هستش یعنی می‌گیم: چیزی راخواستن
Arkadaşımı bir gün yeniden görmeyi hayalediyorum
دیدن دوستم یکبار دیگر را خیال می‌کنم(آرزو می‌کنم که یکبار دیگر دوستمو ببینم)
Tahranda yaşamaya alıştımبه زندگی کردن در تهران عادت کردم
حرف اضافه فعل عادت کردن ، «به» است یعنی به چیزی عادت کردن
حالت سوم) برخی از افعال وجود دارند که حالت اسمی آن‌ها قانون خاصی ندارد و معمولا با پسوند «(y)IŞ» ساخته شده‌اند و در زبان ترکی جای خود را یافته‌اند. یعنی همه افعال را نمی‌توان با این پسوند به صورت اسم ـ فعل درآورد.
Gülüş – yütüyüş – yalvarış – alışveriş – iniş – duruş – çıkış –giriş –geliş
10.3. نقل قول غیرمستقیم در حالت امری:
اگر کسی عبارتی را به صورت امری بیان کند و ما بخواهیم این عبارت را برای کسی دیگر نقل کنیم از حالت نقل قول غیرمستقیم استفاده می‌کنیم.
معلم به ما گفت: "انشاء بنویسید." نقل قول مستقیم است چون عبارت معلم به صورتی که خودش بیان کرده داخل گیومه ذکر شده است.
معلم بهمون گفت که انشا بنویسیم. حالا این عبارت بصورت نقل قول غیرمستقیم است که دستور معلم برای نوشتن انشا را بیان می‌کند.
Öğretmen bize :’’Kompozisyon yazın.’’ dedi.
Öğretmen bize kompozisyon yazmamızı söyledi.
نحوه ساخت:
Fiil +(ma/me) ma/me +iyelik ekleri + I
Yaz+ma+mız+ı
Ona bir daha geç kalmamasını söyledimبهش گفتم که دیگه دیر نکنه
در حقیقت جمله اصلی در ترکی و فارسی اینگونه بوده است:
به او گفتم: "دیگه دیر نکن".
Ona :’’Bir daha geç kalma
***********************